Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.
Adam Mickiewicz - „Pan Tadeusz”
Nazwa "Litwa"
została po raz pierwszy zapisana w związku ze śmiercią niemieckiego biskupa
Brunona z Kwerfurtu i odnosiła się mniej więcej do terenów obecnej Litwy.
Po
pewnym czasie Litwini (z terenów mniej więcej obecnej Litwy, gdzie mieszkali od
wieków) ruszyli na południe i podbili ogromne tereny Słowian- całą obecną
Białoruś i Ukrainę, a nawet części dzisiejszej Polski i Rosji. Opanowali te
tereny i dołączyli do swojego małego terytorium i stworzyli państwo- Wielkie
Księstwo Litewskie - największe państwo w Europie, której stolicą uczynili,
położone na południowym-wschodzie obecnej Litwy - Vilnius czyli Wilno. Jednak
jednocześnie spowodowało to taką sytuację, że ludnościowo Litwini (Bałtowie)
stanowili jedynie kilka % ludności w kraju który stworzyli (to tak jakby np.
Lichtenstein podbił Polskę). Ze względu na przytłaczającą większość Słowian
Litwa (Wielkie Księstwo Litewskie) stała się państwem o słowiańskim
charakterze. Litwini nie byli w stanie narzucić bałtyckiej/ litewskiej kultury
w tym państwie. Językiem urzędowym w tym kraju nie był litewski (bałtycki
język, jaki znamy dzisiaj), ale język ruski, bo ludność podbitych ziem, która
stanowiła większość była ruska. W niedługim czasie doszło do odwrócenia
znaczenia nazwy LITWA i LITWINI. Litwinami zaczęto wtedy (błędnie) nazywać
słowiańskich mieszkańców Wielkiego Księstwa Litewskiego, a więc Polaków i
Rusinów (czyli dzisiejszych Bialorusinów i Ukrainców). Skupieni na północy (w
granicach mniej więcej obecnej Litwy) prawdziwi Litwini, którzy znacząco
różnili się od reszty mieszkańców Wielkiego Księstwa Litewskiego, zaczęli być
zwani Żmudzinami, a ich odmienny język (czyli prawdziwy j. litewski)- językiem
żmudzkim.
Gdy
Mickiewicz pisał "Litwo, ojczyzno moja" to miał na myśli tą
słowiańską część Wielkiego Księstwa Litewskiego, a nie obecną Litwę. Czy
popełniał błąd w nazwie? Nie, bo przecież ten kraj nazywał się Litwa, a dla
ułatwienia większość mieszkańców zwano Litwinami (chociaż tak naprawdę nimi nie
byli, a byli nimi właśnie ci, których tak nie nazywano wtedy czyli Żmudzini). A więc obecni Litwini to właśnie prawdziwi Litwini i byli nimi zawsze, tylko dla ułatwienia, błędnie, przez większość historii, Polacy zwali Litwinami kogo innego.
10 listopada 2023 roku, w ramach uczczenia 225. rocznicy urodzin naszego wieszcza narodowego „Biełpoczta” wprowadzi do obiegu specjalny znaczek pocztowy.
